door Mylene van der Scheer
In dit tweeluik duik ik diep in de boeiende wereld van polyamorie. Samen gaan we op
ontdekkingsreis om te begrijpen wat polyamorie precies inhoudt, hoe polyamoreuze relaties
eruit kunnen zien, en welke uitdagingen polyamoreuze individuen in het dagelijks leven
tegenkomen. Waar veel artikelen over polyamorie vaak gericht zijn op onderwerpen als seks
en jaloezie, wil ik in deze serie juist de schitterende diversiteit en unieke facetten van
polyamorie in de ‘spotlight’ zetten. Elk mens, elke relatie en dus ook elke “polyamoreuze”
situatie is namelijk uniek. Om deze nuances en verschillende perspectieven te verkennen,
heb ik boeiende gesprekken gehad met diverse mensen. Vandaag stel ik je graag voor aan
Sarai.
Altijd al poly
Op een rustige donderdagavond ontmoet ik Sarai (27) op het centraal station in Eindhoven.*
Ze zwaait enthousiast en we wandelen kletsend het centrum in, op zoek naar een rustig
plekje. We nemen plaats op een zonovergoten terrasje dat enigszins leeg oogt, in de hoop
dat de recorder niet te veel andere stemmen oppikt. Wanneer ik de recording terug luister
hoor ik gelukkig enkel veel gelach en het zachte gerinkel van onze koffiekopjes op het
glazen terrastafeltje.
Sarai is geboren en getogen in Maastricht. Ze houdt zich veel bezig met persoonlijke
ontwikkeling, dansen, gesprekken voeren en lekker filosoferen. Ook heeft Sarai momenteel
meerdere partners, T en M, waarvan ze met T al zeven jaar samen is en ook samen woont.
In de toekomst hoopt ze de helft van de tijd bij T en de helft van de tijd bij M te kunnen
wonen, die iets verderop in Eindhoven woont. Sarai straalt wanneer ze vertelt over haar
lieve vriendin, met wie ze zelfs al over kindjes droomt. Sarai vertelt dat ze graag het
pleegouderschap in willen, en dat zij en haar partner hier al voorzichtig over aan het praten
zijn. Sarai zit verder nooit stil: naast haar vele hobby’s heeft ze ook nog eens een fijne baan
bij het theater. “Mijn passies zijn eigenlijk: kletsen, de natuur, en vrouwen!” concludeert ze
lachend.
Sarai voelt zich al haar hele leven polyamoreus. “In groep 4 vond ik dus een jongen
en een meisje leuk, maar ik vond ze ook heel leuk samen en ik hoopte altijd dat we met zijn
drieën verkering zouden krijgen… ik vond ze zo leuk ook als koppel samen!” Dit gevoel is
eigenlijk nooit echt weggegaan. “Ik ben er ook echt vrij laat achter gekomen dat monogamie
een ding was”, vertelt Sarai, terwijl ze nog meer begint te grinniken. “Toen dacht ik echt:
‘nee!’’ Ook het idee van hetero zijn was voor Sarai niet vanzelfspekend. De realisatie dat
jongens altijd verkering krijgen met meisjes en dat dat niet met een ander jongetje mocht,
was voor Sarai een gekke gewaarwording. “Dus dat was een beetje zielig voor mij. Ik dacht
echt: waarom zou je dat doen? Ik snap het niet!”
Een divers pallet aan relaties
Sarai vertelt dat polyamorie haar de mogelijkheid heeft gegeven om dingen te doen die
anders onmogelijk waren geweest. Sarai valt op alle genderidentiteiten, en als ze
monogaam had moeten zijn, had ze zich gedwongen gevoeld om te kiezen. “Dan was ik
waarschijnlijk nooit met T geweest maar met een vrouw”, stelt ze voorzichtig. Sarai vertelt
dat dit idee van ‘oneindige mogelijkheden’ zich verder heeft ontwikkeld: “als op een gegeven
moment wegvalt dat iemand aan al (of in ieder 90%) van je behoeftes moet voldoen, kun je
veel vrijere connecties met anderen creëren.” Dit heeft Sarai de mogelijkheid gegeven om zich op een intieme manier met G te verbinden: een relatie die in monogame constructies
niet tot stand had kunnen komen, vanwege het feit dat G op mannen valt.
“G en ik kenden elkaar al heel lang en wij hadden eigenlijk altijd al hele diepe
gesprekken, ook over intimiteit en onze wensen en verlangens,” vertelt Sarai, “en op een
gegeven moment hadden we dus een heel erg open en eerlijk gesprek met elkaar, en toen
kwamen we er eigenlijk achter dat we op dat moment alletwee eigenlijk precies op een gelijk
punt in onze ontwikkeling stonden en precies hetzelfde wilden. Dat voelde gewoon heel
interessant, omdat we op dat moment alletwee niemand anders hadden en konden vinden
met wie we dat konden delen, en dat bleek dus eigenlijk- want ja G was dus op dat moment
eigenlijk nog nooit in zijn leven met een vrouw geweest, dus dat was best wel spannend en
een beetje raar- echt zo’n situatie die aan de ene kant best raar voelt maar aan de andere
kant als een van de meest natuurlijke dingen die je ooit hebt gedaan- en toen zijn we dat
gaan proberen.”
De twee kwamen erachter dat deze gelijke normen, waarden, verlangens en
gevoelens voldoende waren om een fijne en gezonde relatie op te bouwen. Dat Sarai een
vrouw was, of dat ze nooit hevige gevoelens van verliefdheid voor elkaar hadden gevoeld,
leek niet meer van belang. “Het heeft me ook heel doen beseffen dat als je op sommige
gebieden heel erg op een lijn zit, dat dingen als geslacht of verliefdheid minder een rol
spelen, omdat je dan gebaseerd daarop echt iets heel moois kan bouwen- een echt
partnerschap. Dit komt overigens steeds vaker voor- een ‘queer-platonic relationship’, heet
dat.” De connectie tussen G en Sarai is vervloeit naar een vriendschap, maar de connectie
heeft beiden veel gebracht. Sarai stelt dan ook dat het ‘uitgaan’ van haar relatie eerder voelt
alsof de relatie ‘af’ was. Een prachtig sentiment, dat recht doet aan het belang dat de relatie
met G heeft gehad in het leven van Sarai.
Al je wensen vervuld
Wanneer ik aan Sarai vraag wat nou het allermooiste is voor haar aan polyamorie, geeft ze
resoluut antwoord; “Voor mij is het soms gewoon heel bijzonder dat ik sommige gebieden
wel echt 100% kan hebben van wat ik wil, omdat het dan niet uitmaakt dat heel veel van mijn
andere behoeftes dan niet worden voldaan.” Sarai legt uit dat haar partners niet aan alles
hoeven te voldoen, wat ook niet altijd mogelijk is. Wat fijn is aan meerdere partners hebben,
is dat je toch wel alles kan hebben wat je wilt omdat andere mensen die behoeftes
aanvullen. Sarai geeft hier het voorbeeld van kinderen. Waar Sarai een kinderwens heeft,
heeft haar partner T dat niet. In een monogame relatie had zij moeten kiezen tussen haar
partner T, of een andere partner die wel kinderen zou willen. Polyamorie geeft haar de
mogelijkheid om wel met T te zijn, maar ook nog ooit kindjes groot te brengen met een
andere partner.
“Ik ben nu wel echt een heel leven aan het opbouwen met T, wetende dat het
onderwerp ‘kinderen’ nooit op tafel komt. Normaal gesproken is dat dus wel echt een reden
waarom je soms niet een relatie kunt hebben met iemand, en nu kan dat wél. Nu heb ik dus
M gevonden. Onze relatie is nog kort, maar we hebben het er soms heel voorzichtig over, en
het geeft wel echt heel veel rust dat het kan. Er zijn natuurlijk ook mensen die heel veel
acceptatie hebben en heel blij zijn met wat ze hebben, en dat is ook heel erg mooi, maar ik
hoef daar geen genoegen mee te nemen.”
“Je kunt inderdaad niet altijd alles hebben, maar soms, in bepaalde golven, kan dat
wel. Laat het me op zijn minst proberen.”
Wat betekent polyamorie voor jou?
Sarai vertelt ook over de intersectie tussen haar identiteit als biseksueel en die als
polyamoreus. Waar voor sommigen dit twee losstaande concepten zijn, zijn deze twee
identiteiten voor Sarai sterk met elkaar verbonden. “Poly laat mij toe om mij biseksueel te
voelen. Anders had ik mezelf meer lesbisch gevoeld. Dit voelt als een pakketje met poly zijn-
daarom noem ik mezelf vaak queer. Dat is prettiger dan andere woorden, omdat die andere
woorden je vaak toch weer in een hokje duwen. Uiteindelijk denk ik ook dat het niet alleen
maar gaat over hoe of met wie je seks hebt, maar dat het ook gaat over loslaten van
traditionele ideeën over liefde, relaties en seks.”
Wat is dan voor Sarai de kern van polyamorie? Vervagen ideeën, identiteiten en
relaties? Sarai moet even nadenken maar komt dan met een verhelderende en prachtige
uitspraak: “De basislaag van het leven met iedereen kunnen delen.”
Voor Sarai is een concrete leefvorm daar toch wel een belangrijk onderdeel van. Ze
legt uit dat ze het erg fijn vindt om af en toe even op een andere plek te kunnen zijn, om in
verschillende huizen te wonen. Maar buiten de levensvorm, het delen van de lasten van het
leven en een ideologische motivatie is er voor Sarai nog een ander belangrijk element. “Ik
denk dat voor mij seks ook een belangrijk onderdeel is, want de seks die ik met
verschillende mensen heb is echt onvergelijkbaar! Het is niet eens appels met peren
vergelijken- het is niet eens allemaal fruit. Ik denk dat ik het vervelend zou vinden om niet al
die aspecten mee te mogen maken.”
Sarai breidt haar antwoord nog iets verder uit: “Wat voor mij ook echt een belangrijk
onderdeel van polyamorie is, is om dapper genoeg te zijn om elk moment te zien wat je
relatie op dat moment is. Ik heb vorig jaar echt een hele, hele goede relatie gehad. Dat was
echt een van de fijnste relaties uit mijn leven. En dat duurde niet zo lang, we hebben zo’n
drie maanden verkering gehad, en mensen zien dat dan toch als een mislukking; maar voor
mij voelt dat helemaal niet zo, want de dingen die ik daar heb geleerd en meegemaakt zou ik
echt nooit hebben willen missen. Ik neem die de rest van mijn leven nog met me mee.”
Wat wil je anderen nog meegeven?
“Ik denk dat ik mensen mee zou willen geven om goed naar hun behoeftes te kijken en te
kijken of die echt vervuld worden- en zo nee- in welke vorm dit dan wel kan, dan wel door
vriendschappelijke contacten dan wel met andersoortige contacten.”
“Houd je opties open, niet alles hoeft via de gewoonlijke weg. Er is een geweldige
vrijheid in voelen dat alles als puzzelstukjes bij elkaar gezocht kan worden om zo aan
al je behoeftes te kunnen voldoen.”
Als allerlaatste wil Sarai nog graag meegeven dat er vaak te weinig erkenning is voor de
moeilijke kanten van een polyamoreus leven. Want, zo stelt Sarai, ondanks dat het voor
sommige mensen een keuze en een levensstijl is, is het voor andere mensen hun
geaardheid of queerness. “Deze groep mensen bestaat sowieso, ongeacht de vraag over
wat het is. En ik denk dat heel veel mensen niet weten dat poly mensen heel weinig rechten
hebben op het gebied van relaties, liefde en kinderen. Men ziet niet dat poly mensen niet
kunnen trouwen, en dat er echt flinke problemen zijn, juridisch gezien, in
meeroudergezinnen. Ouders kunnen soms niet mee naar het ziekenhuis, zijn soms niet
welkom op school, of verliezen soms zelfs hun kinderen bij het uitgaan van een relatie en
moeten van alles ondertekenen om met hun eigen kind de grens over te gaan, al is het naar
België. Dat kan echt tot hele erge situaties leiden en daar zijn mensen zich onvoldoende van bewust. Iedereen denkt bijvoorbeeld: ‘oh, iedereen kan trouwen’, maar dat is dus echt niet
zo. En dat vind ik echt heel erg.” Polyamorie staat dus voor vrijheid, eigenheid, en bewust
kiezen voor wat voor jou werkt. Maar toch is die vrijheid nog aan banden gelegd. staat nog
veel te gebeuren, zo vertelt Sarai, maar de kans om liefde, zo uniek en authentiek als zij zich
laat zien, volledig vrij te doorleven, wordt steeds groter en groter.
*Dit interview heeft plaatsgevonden op 11 juli 2023
Raffia 