by Beatrice Pintucci and Wally Twijnstra – Dutch follows English
“Women are active and positive change agents—when given the proper resources—and are capable of improving their lives and the lives of their children, families and communities.” (The UN Refugee Agency)
According to UNHCR, of the 100 million displaced people worldwide, more than half are women and girls, who bear a disproportionate burden of the challenges associated with migration. Women are at high risk of exploitation, sexual and gender-based violence and trafficking, both during the migration journey and once they reach their destination. Women with children face additional barriers as their care responsibilities affect their ability to secure employment in host countries. In addition, a significant proportion of preventable maternal deaths, around 60 per cent, occur in humanitarian settings such as refugee camps due to the lack of adequate health care for migrant women.
The insecurity experienced by women continues after their arrival in host countries, as the process of applying for asylum and obtaining legally protected refugee status proves to be a difficult task, with governments often reluctant to grant asylum. As a result, a significant number of people remain asylum-seekers for years, living in refugee camps without legal permission to seek work or housing. Even after being granted refugee status, migrants face the challenge of adjusting to life in a new country. Language barriers can make it difficult to understand the immigration and education systems, especially for those with children. In addition, refugees without a stable source of income face difficulties in accessing basic needs such as affordable housing.
The challenges faced by migrant women persist even upon their return to their country of origin, as highlighted by the International Organization for Migration (IOM). According to a study conducted by the Maastricht Graduate School of Governance at the University of Maastricht, refugee women encounter more obstacles than men in the process of reintegrating- both under an economical and psychological perspective- into the communities they left behind.
The migration journey is all the more burdensome for being a woman, which already is a tough challenge. In this article, we do want to focus on the journey itself from a female perspective and this idea comes from both an academic background and the personal experiences of the authors.
Having volunteered with two NGOs supporting individuals on the move in 2021 and 2022, particularly in Greece (Samos) and France (Grande Synthe) I,Beatrice, witnessed firsthand the adversities faced by women. While I, as a volunteer, occupied a position of relative privilege being white, able-bodied, and educated, it did not shield me from recognizing the immense struggles women endured. What I observed and learned during those months shed light on the harsh reality of being a migrant woman. The stories unfolded encompassed instances of sexual violence, rape, forced marriage, kidnapping, human trafficking, family violence, exploitation of domestic labor, and document theft.
I have the vivid memory of a young woman, Farah (fictitious name), in the informal camp of Grande Synthe showing me a photocopy of her passport, treating it as her most precious possession and sharing with me her fear that one of the people accompanying her on this journey might take it away from her.
I still remember the words of Halima (fictitious name), a young Palestinian woman who told me that although she loved her children, she no longer wanted to be with the man who controlled and humiliated her on a daily basis. Weeping, she told me that she knew divorce was possible in Europe, but that he would never allow it. Once married, she was asked to give up her studies and devote herself entirely to her family. Now that she was living in one of the ‘little houses’ in the Closed Controlled Access Centre (CCAC) of Samos , she had to take care of everything, from cooking to cleaning to looking after the children. She confided in me that what she was going through was too much, that she was tired and that she felt like a prisoner, both because she was locked up in a camp for asylum seekers, and because she was the only one looking after her family.
There were many women I met and all their stories had a common thread, which was courage. I do not want to give you a heroic picture of these women, because I do not believe that it is a picture that can convey, even partially, the courage and suffering that I saw in so many women on the move.
These narratives unveiled the profound challenges faced by migrant women, illustrating the urgency for a deeper understanding and advocacy surrounding their experiences.
In Samos, I was responsible for the Women’s Space of Samos Volunteers. The women space is a safe and supportive environment designed to meet the specific needs and challenges of refugee women. These spaces can offer a range of services and resources such as counseling, health care, educational programmes, vocational training and opportunities for community building. The aim is often to empower women and help them overcome the particular difficulties they may face during displacement, including issues related to gender-based violence, maternal health and economic empowerment.
I have thought a lot about the need for a space like this. Why do we live in a world that needs spaces where women can finally feel safe? Shouldn’t that be the norm? But I understand that these reflections are personal and can sound very simplistic, and I don’t want to take space away from the voices of those who have experienced and continue to experience the challenges of being a woman and a migrant every day. So, in the following parts, Wally is going to talk to Amal, a woman who is a refugee in the Netherlands.
Amal has been living in the Netherlands for several years now, together with her 5 children. She is originally from Idlib, Syria. a region which has suffered tremendously in the Syrian war. She left Syria in 2019, forced to leave her children behind.
Can you explain what the journey you undertook to get to the Netherlands was like?
“I left Syria to cross the border with Turkey, together with my younger brother who was 15 at the time. We left illegally and crossing the border was difficult and dangerous as people get killed there by the Turkish police. We had to cross a river in order to get to Turkey, not by boat but pieces of plastic tied together. After running and hiding for Turkish police, the smugglers take us to a place for cows and sheep, like a stable. There were a lot of people there waiting to be taken to another city. It was cold and wet, I think it was in the middle of the winter. A van came to pick us up, it was for seven people, but thirty went inside. It took twenty-two hours in the van until we arrived at our destination, Bursa. My brother and I stayed there for a while, while my other brother was living there. We stayed at his house for some time. At that moment, it was not clear to me what I wanted to do as a next step. It was difficult for me to decide. I lived in Turkey for two or three months. I did not feel safe, the Turkish police were not friendly, they did not like strangers. I was thinking about my children the whole time. Then the time came and I decided to leave to go to Europe, to Greece.”
“There were two ways to go to Greece. Either walking from Istanbul to Thessaloniki, or going by Death Boat, which is what I called them. One of my friends went the walking route. She was pregnant. When crossing the Turkish-Greek border, the European border police caught her and the group she was traveling with. They hit her in her belly. They forced the people to take off all their clothes and they hit them and took their personal belongings. This had also happened to one of my brothers. I did not want to go that way. I would prefer to die in the sea than to die by their hands.”
“I paid a lot of money. 200 Euros to get from Syria to Turkey and another 3000 Euros to go from Turkey to Greece. You think that people will have mercy for you but most of them don’t see us as humans. They just see walking money. As a woman, you can get from Turkey to Greece without paying with money and you pay with your body. Many women I met did that, they go to a hotel with a smuggler and they can go ‘for free’. Luckily, I could borrow money. For this journey, there is no guarantee. You might drown in the sea or get arrested by coast guards. I tried multiple times and got arrested and was brought back to Turkey to the jail. There, there was no food, no place to sleep. There were children and small babies and women and men all together. The police officers were not as bad as in the border between Syria and Turkey, but they would talk to us like we were animals. Call us bad words, it was terrible. One time, after I got caught, they brought us back all the way to Kunya. The boats are not normal boats, they are rubber boats. There are two sizes. The smaller ones are more expensive and the bigger ones are cheaper. The small ones are for six or seven people and they put between twenty and thirty-five. The big ones are for twenty-five persons and the smugglers put around fifty persons. One time, we were on a small boat with not too many people, like sixteen. There was an older woman of like sixty years. She did not know how to swim and she did not have a life vest. There was a Syrian man, a doctor, on board who gave her his life vest. We were sailing for like an hour and the boat started sinking. We also had a mother and a child with us. I know how to swim. I was holding on to a rope attached to the boat. The doctor died, he drowned there. He was the only one who died. The coast guard came and they took all the people to the jail again. But the man was dead. He was a very young Syrian doctor from Damascus. It was 2019, I forgot his name.”
“After that time, I stopped trying for three months. I was really afraid to experience this again. I had seen a lot of people dying in Syria and I did not want to see more. I went back to my brother’s house. I could not deal with the situation, I just wanted my kids. I tried to find a solution to bring them to Turkey, but it was not possible as I could not even get documents there. I was nobody there. Even if somebody would kill you, rape you or take you somewhere, nobody would know about you. So I decided to try again. It was the seventh time. I tried again with a boat and I arrived to Kos Island. It was a relief when we arrived to the beach there. I was with a group, like thirty people. My younger brother stayed in Turkey. They said don’t let the Greek police catch you because they will send you back to Turkey. But they saw us, the Greek police and they came. They were nice. I was the only one speaking English so I spoke to them. They were helpful and got us to the closest camp.”
“After I realized the situation in Greece and in the camps I knew I could not stay. I went to Athens to continue my journey. I stayed in the grass for many nights in the beginning. I had no money. I was looking for work, but people only wanted to abuse me. When they see a woman on the street, people just try to abuse her. Some men told me they had work for me, but it would end up with them only trying to sleep with me, so I stayed in the street. There was a church I was sleeping next to, I had not eaten in three days. After a couple of days the priest from the church came to me to ask why I was there. I told him it was none of his business as I thought they all wanted the same thing. The day after, he came again to ask if I needed something. He did not speak English and I don’t speak Greek so we communicated by typing on the phone. I told him to go away. The next day he came again to ask if I needed something. I said no. The day after he came again and I said no.The fourth time he came, I could no longer resist as I was hungry. I thought I could just see what he wanted. I had lost the faith in people. I told him I need to eat and drink. He brought me to an empty house. It was his friend’s, who was also a priest but who was sick and in a hospital. He told me to pray for his friend and take a shower and left. I locked all the doors and took a bath in which I sat for hours. The priest came back and brought food and clothes, he gave me his number to contact if there was anything. I slept for two days without waking up. At the beginning I did not trust him and thought I was dreaming or that he was planning something. I was afraid and anxious. I stayed for three months in the house, and I explained my story to the priest. I helped him in the church and he bought everything for me. After a while I wanted to leave. After doing research I thought the Netherlands would be the best country to go to. The reunion with my children would be the fastest. I told the priest, but it was so difficult to leave there. He was the first person to treat me like a human on my journey. It was so emotional, even when I remember him now I get tears in my eyes. But I really needed my kids. I had no contact with them because their father didn’t allow it. I did not know if they were even still alive. For 4000 Euros I bought fake documents and the priest paid for most of it. I flew to Poland with the fake documents, to Warsaw. I stayed there for one night and the next day I flew to the Netherlands.”
What do you think are the biggest challenges women on the move encounter?
“In my opinion, the biggest challenge is being a woman in a group of men. In my society, they were not used to seeing a woman going alone. The biggest challenge was to face the judgment of people. Not only in Syria, but during the entire journey. Men on the way tried to be close to me or even abuse me. If I didn’t accept, they turned out to have this inferior view. It does not matter if they are migrants or government officials. It is very exhausting, more so mentally. When you sleep a little bit, for an hour or two, your body charges but mentally you are really exhausted. You have to be ready 24 hours to defend yourself and to face the looks and the words.”
Did you find support in other women that you met during this time?
“Yes. We as women were very supportive of each other. Not all women of course. I had friends, who I met during the journey. At one point I was with two other women, one who had two children. We shared everything. Food, water, stories and taking care of the children.”
Is there anything you would like to say to women who are currently in the situation you have been in?
“I want to say that they should stand for their rights and never accept something you do not agree with. Believe in yourself. Nobody believed in me, not my mother, not my sister, but I believed in myself. Nothing is impossible and you can do whatever you want.”
References:
International Organization for Migration. (2023). Returning female migrants face more reintegration challenges than men: IOM study. Retrieved June 2, 2024, from https://www.iom.int/news/returning-female-migrants-face-more-reintegration-challenges-men-iom-study
United Nations Population Fund. (2019). Women and girls safe spaces: Guidance. Retrieved June 2, 2024, from https://www.unfpa.org/sites/default/files/resource-pdf/UNFPA%20UNFPA%20Women%20and%20Girls%20Safe%20Spaces%20Guidance%20%5B1%5D.pdf
United Nations High Commissioner for Refugees. (2020). Global trends: Forced displacement in 2019. Retrieved June 2, 2024, from https://www.unhcr.org/be/wp-content/uploads/sites/46/2020/07/Global-Trends-Report-2019.pdf
If, after reading this article, you would like to know more about the work of some of the NGOs working to empower and support women on the move, here are some useful links:
Refugee Women’s Centre (refugeewomenscentre.com)
Grassroots NGO | Project Play (project-play.org)
HOME – European Network of Migrant Women (migrantwomennetwork.org)
“Breaking Borders, Bearing Burdens: De Stille Strijd van Migrerende Vrouwen”
door Beatrice Pintucci and Wally Twijnstra, Vertaling door Mara Wemmenhove
“Vrouwen zijn actieve en positieve veranderaars – wanneer ze de juiste middelen krijgen – en zijn in staat om hun leven en dat van hun kinderen, families en gemeenschappen te verbeteren.” (De VN-vluchtelingenorganisatie)
Volgens UNHCR zijn van de 100 miljoen ontheemde mensen wereldwijd meer dan de helft vrouwen en meisjes, die een onevenredige last dragen van de uitdagingen die gepaard gaan met migratie. Vrouwen lopen een hoog risico op uitbuiting, seksueel en gendergerelateerd geweld en mensenhandel, zowel tijdens de migratiereis als wanneer ze hun bestemming bereiken. Vrouwen met kinderen worden geconfronteerd met extra barrières, omdat hun zorgverantwoordelijkheden van invloed zijn op hun vermogen om werk te vinden in gastlanden. Bovendien vindt een aanzienlijk deel van vermijdbare moedersterfgevallen, ongeveer 60 procent, plaats in humanitaire omgevingen zoals vluchtelingenkampen door gebrek aan adequate gezondheidszorg voor migrantenvrouwen.
De onzekerheid die vrouwen ervaren, gaat door na hun aankomst in gastlanden, aangezien het proces om asiel aan te vragen en wettelijk beschermde vluchtelingenstatus te verkrijgen een moeilijke taak blijkt te zijn, waarbij overheden vaak terughoudend zijn om asiel te verlenen. Als gevolg hiervan blijft een aanzienlijk aantal mensen jarenlang asielzoekers, die leven in vluchtelingenkampen zonder wettelijke toestemming om werk of huisvesting te zoeken. Zelfs na het verkrijgen van de vluchtelingenstatus staan migranten voor de uitdaging om zich aan te passen aan het leven in een nieuw land. Taalbarrières kunnen het moeilijk maken om de immigratie- en onderwijssystemen te begrijpen, vooral voor degenen met kinderen. Bovendien hebben vluchtelingen zonder stabiele inkomstenbron moeite om basisbehoeften zoals betaalbare huisvesting te verkrijgen.
De uitdagingen waarmee migrantenvrouwen worden geconfronteerd, houden zelfs aan bij hun terugkeer naar hun land van herkomst, zoals benadrukt door de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Volgens een studie uitgevoerd door de Maastricht Graduate School of Governance aan de Universiteit van Maastricht, ondervinden vluchtelingenvrouwen meer obstakels dan mannen bij het proces van re-integratie, zowel op economisch als psychologisch vlak, in de gemeenschappen die zij hebben achtergelaten.
De migratiereis is des te zwaarder omdat men vrouw is, wat op zichzelf al een grote uitdaging is. In dit artikel willen we specifiek de reis zelf belichten vanuit een vrouwelijk perspectief, gebaseerd op zowel academische achtergrond als persoonlijke ervaringen van de auteurs.
Als vrijwilliger bij twee NGO’s die individuen ondersteunen die onderweg zijn in 2021 en 2022, met name in Griekenland (Samos) en Frankrijk (Grande Synthe), heb ik, Beatrice, uit eerste hand de tegenslagen gezien waarmee vrouwen worden geconfronteerd. Ondanks mijn relatieve privileges als wit, gezond en opgeleid persoon, kon ik niet ontkennen welke immense worstelingen vrouwen doormaken. Wat ik tijdens die maanden heb gezien en geleerd, heeft het harde realiteit van een migrantenvrouw belicht. De verhalen die zich ontvouwden omvatten gevallen van seksueel geweld, verkrachting, gedwongen huwelijk, ontvoering, mensenhandel, huiselijk geweld, uitbuiting van huishoudelijk werk en diefstal van documenten.
Ik herinner me levendig een jonge vrouw, Farah (fictieve naam), in het informele kamp van Grande Synthe die me een kopie van haar paspoort liet zien, behandeld als haar meest kostbare bezit, en met mij deelde ze haar angst dat een van de mensen die haar vergezelden op deze reis het van haar zou afnemen.
Ik herinner me nog steeds de woorden van Halima (fictieve naam), een jonge Palestijnse vrouw die me vertelde dat hoewel ze van haar kinderen hield, ze niet langer bij de man wilde zijn die haar dagelijks controleerde en vernederde. Huilend vertelde ze me dat ze wist dat scheiden mogelijk was in Europa, maar dat hij het nooit zou toestaan. Eenmaal getrouwd werd van haar verwacht dat ze haar studies opgaf en zich volledig aan haar familie wijdde. Nu ze in een van de ‘kleine huizen’ in het Gesloten Centrum voor Gecontroleerde Toegang (CCAC) van Samos woonde, moest ze voor alles zorgen, van koken tot schoonmaken tot het zorgen voor de kinderen. Ze vertrouwde me toe dat wat ze doormaakte te veel was, dat ze moe was en dat ze zich als een gevangene voelde, zowel omdat ze opgesloten zat in een kamp voor asielzoekers als omdat zij de enige was die voor haar familie zorgde.
Er waren veel vrouwen die ik ontmoette en al hun verhalen hadden een gemeenschappelijke draad, namelijk moed. Ik wil je geen heroïsch beeld schetsen van deze vrouwen, omdat ik niet geloof dat dit beeld zelfs maar gedeeltelijk de moed en het lijden kan overbrengen dat ik bij zoveel vrouwen onderweg heb gezien.
Deze verhalen onthulden de diepgaande uitdagingen waarmee migrantenvrouwen worden geconfronteerd, en illustreren de urgentie voor een dieper begrip en pleitbezorging rondom hun ervaringen.
Op Samos was ik verantwoordelijk voor de Women’s Space van Samos Volunteers. De vrouwenruimte is een veilige en ondersteunende omgeving, ontworpen om te voldoen aan de specifieke behoeften en uitdagingen van vluchtelingenvrouwen. Deze ruimtes bieden een scala aan diensten en middelen zoals counseling, gezondheidszorg, educatieve programma’s, beroepstraining en mogelijkheden voor gemeenschapsopbouw. Het doel is vaak om vrouwen te versterken en hen te helpen de specifieke moeilijkheden te overwinnen die ze tijdens ontheemding kunnen tegenkomen, waaronder kwesties gerelateerd aan gendergerelateerd geweld, moedergezondheid en economische zelfstandigheid.
Ik heb veel nagedacht over de noodzaak van een ruimte als deze. Waarom leven we in een wereld die ruimtes nodig heeft waar vrouwen eindelijk veilig kunnen voelen? Zou dat niet de norm moeten zijn? Maar ik begrijp dat deze overpeinzingen persoonlijk zijn en heel simplistisch kunnen klinken, en ik wil geen ruimte innemen van de stemmen van degenen die dagelijks de uitdagingen ervaren van vrouw zijn en migrant zijn. Daarom gaat Wally in de volgende delen praten met Amal, een vrouw die vluchteling is in Nederland.
Amal woont nu al enkele jaren in Nederland, samen met haar 5 kinderen. Ze komt oorspronkelijk uit Idlib, Syrië, een regio die enorm heeft geleden onder de Syrische oorlog. Ze verliet Syrië in 2019, gedwongen om haar kinderen achter te laten.
Kun je uitleggen hoe de reis was die je hebt ondernomen om naar Nederland te komen?
“Ik verliet Syrië om de grens met Turkije over te steken, samen met mijn jongere broer die destijds 15 was. We vertrokken illegaal en het oversteken van de grens was moeilijk en gevaarlijk, omdat mensen daar worden gedood door de Turkse politie. We moesten een rivier oversteken om in Turkije te komen, niet per boot maar met stukken plastic aan elkaar gebonden. Na te hebben gerend en verstopt voor de Turkse politie, brachten smokkelaars ons naar een plek voor koeien en schapen, zoals een stal. Er waren veel mensen daar die wachtten om naar een andere stad te worden gebracht. Het was koud en nat, ik denk dat het midden in de winter was. Er kwam een busje om ons op te halen, het was voor zeven personen, maar er gingen dertig mensen naar binnen. Het duurde tweeëntwintig uur in het busje totdat we op onze bestemming, Bursa, aankwamen. Mijn broer en ik bleven daar een tijdje, terwijl mijn andere broer daar woonde. We verbleven een tijdje in zijn huis. Op dat moment was het voor mij niet duidelijk wat ik als volgende stap wilde doen. Het was moeilijk voor mij om te beslissen. Ik heb twee of drie maanden in Turkije gewoond. Ik voelde me niet veilig, de Turkse politie was niet vriendelijk, ze hielden niet van vreemden. Ik dacht de hele tijd aan mijn kinderen. Toen kwam het moment en besloot ik om naar Europa te gaan, naar Griekenland.”
“Er waren twee manieren om naar Griekenland te gaan. Ofwel lopend van Istanbul naar Thessaloniki, of met de Death Boat, zoals ik ze noemde. Een van mijn vriendinnen nam de route te voet. Ze was zwanger. Bij het oversteken van de Turks-Griekse grens heeft de Europese grenspolitie haar en de groep waarmee ze reisde gevangen genomen. Ze sloegen haar in haar buik. Ze dwongen de mensen om al hun kleren uit te trekken en sloegen hen en namen hun persoonlijke bezittingen af. Dit was ook gebeurd met een van mijn broers. Ik wilde niet op die manier gaan. Ik zou liever in zee sterven dan door hun handen sterven.”
“Ik heb veel geld betaald. 200 euro om van Syrië naar Turkije te gaan en nog eens 3000 euro om van Turkije naar Griekenland te gaan. Je denkt dat mensen medelijden met je zullen hebben, maar de meesten zien ons niet als mensen. Ze zien ons gewoon als wandelende geldbronnen. Als vrouw kun je van Turkije naar Griekenland komen zonder met geld te betalen, maar je betaalt met je lichaam. Veel vrouwen die ik heb ontmoet deden dat, ze gaan naar een hotel met een smokkelaar en kunnen ‘gratis’ gaan. Gelukkig kon ik geld lenen. Voor deze reis is er geen garantie. Je kunt verdrinken in de zee of gearresteerd worden door de kustwacht. Ik heb meerdere keren geprobeerd en werd gearresteerd en teruggebracht naar Turkije naar de gevangenis. Daar was geen eten, geen slaapplaats. Er waren kinderen, kleine baby’s, vrouwen en mannen allemaal samen. De politieagenten waren niet zo slecht als aan de grens tussen Syrië en Turkije, maar ze behandelden ons alsof we dieren waren. Ze noemden ons slechte woorden, het was vreselijk. Een keer, nadat ik was gepakt, brachten ze ons helemaal terug naar Kunya. De boten zijn geen normale boten, het zijn rubberboten. Er zijn twee maten. De kleinere zijn duurder en de grotere zijn goedkoper. De kleine zijn voor zes of zeven personen en ze stoppen er tussen de twintig en vijfendertig in. De grote zijn voor vijfentwintig personen en de smokkelaars stoppen er ongeveer vijftig in. Een keer zaten we op een kleine boot met niet te veel mensen, ongeveer zestien. Er was een oudere vrouw van ongeveer zestig jaar. Ze kon niet zwemmen en had geen reddingsvest. Er was een Syrische man, een dokter, aan boord die haar zijn reddingsvest gaf. We voeren ongeveer een uur en de boot begon te zinken. We hadden ook een moeder en een kind bij ons. Ik weet hoe ik moet zwemmen. Ik hield me vast aan een touw dat aan de boot was vastgemaakt. De dokter stierf, hij verdronk daar. Hij was de enige die stierf. De kustwacht kwam en bracht alle mensen weer naar de gevangenis. Maar de man was dood. Hij was een heel jonge Syrische dokter uit Damascus. Het was 2019, ik ben zijn naam vergeten.”
“Na die keer stopte ik drie maanden met proberen. Ik was echt bang om dit opnieuw te ervaren. Ik had veel mensen zien sterven in Syrië en ik wilde niet meer zien. Ik ging terug naar het huis van mijn broer. Ik kon niet omgaan met de situatie, ik wilde gewoon mijn kinderen. Ik probeerde een oplossing te vinden om ze naar Turkije te brengen, maar het was niet mogelijk omdat ik daar zelfs geen documenten kon krijgen. Daar was ik niemand. Zelfs als iemand je zou vermoorden, verkrachten of ergens mee naartoe zou nemen, zou niemand iets van je weten. Dus besloot ik het opnieuw te proberen. Het was de zevende keer. Ik probeerde het opnieuw met een boot en ik kwam aan op het eiland Kos. Het was een opluchting toen we daar op het strand aankwamen. Ik was met een groep van ongeveer dertig mensen. Mijn jongere broer bleef in Turkije. Ze zeiden dat de Griekse politie je niet mocht vangen omdat ze je dan terug naar Turkije zouden sturen. Maar ze zagen ons, de Griekse politie en ze kwamen. Ze waren aardig. Ik was de enige die Engels sprak, dus ik sprak met hen. Ze waren behulpzaam en brachten ons naar het dichtstbijzijnde kamp.”
“Toen ik de situatie in Griekenland en in de kampen begreep, wist ik dat ik daar niet kon blijven. Ik ging naar Athene om mijn reis voort te zetten. In het begin sliep ik veel nachten in het gras. Ik had geen geld. Ik zocht werk, maar mensen wilden me alleen maar misbruiken. Als ze een vrouw op straat zien, proberen mensen haar gewoon te misbruiken. Sommige mannen vertelden me dat ze werk voor me hadden, maar het eindigde er alleen mee dat ze probeerden met me te slapen, dus bleef ik op straat. Er was een kerk waar ik naast sliep, ik had drie dagen niet gegeten. Na een paar dagen kwam de priester van de kerk naar me toe om te vragen waarom ik daar was. Ik vertelde hem dat het hem niet aanging omdat ik dacht dat ze allemaal hetzelfde wilden. De dag erna kwam hij weer om te vragen of ik iets nodig had. Hij sprak geen Engels en ik spreek geen Grieks, dus communiceerden we via tekst op de telefoon. Ik zei hem weg te gaan. De volgende dag kwam hij weer om te vragen of ik iets nodig had. Ik zei nee. De dag daarna kwam hij weer en zei ik nee. De vierde keer dat hij kwam, kon ik het niet langer weerstaan omdat ik honger had. Ik dacht dat ik gewoon kon zien wat hij wilde. Ik had het vertrouwen in mensen verloren. Ik vertelde hem dat ik moest eten en drinken. Hij bracht me naar een leeg huis. Het was van zijn vriend, die ook een priester was maar ziek was en in het ziekenhuis lag. Hij vertelde me te bidden voor zijn vriend en te douchen en vertrok. Ik deed alle deuren op slot en nam een bad waarin ik urenlang zat. De priester kwam terug en bracht eten en kleren, hij gaf me zijn nummer om contact op te nemen als er iets was. Ik sliep twee dagen zonder wakker te worden. In het begin vertrouwde ik hem niet en dacht ik dat ik droomde of dat hij iets van plan was. Ik was bang en angstig. Ik verbleef drie maanden in het huis en legde mijn verhaal uit aan de priester. Ik hielp hem in de kerk en hij betaalde alles voor me. Na een tijdje wilde ik vertrekken. Na onderzoek dacht ik dat Nederland het beste land zou zijn om naartoe te gaan. De hereniging met mijn kinderen zou het snelst zijn. Ik vertelde het aan de priester, maar het was zo moeilijk om daar weg te gaan. Hij was de eerste persoon die me als mens behandelde op mijn reis. Het was zo emotioneel, zelfs als ik hem nu herinner krijg ik tranen in mijn ogen. Maar ik had echt mijn kinderen nodig. Ik had geen contact met hen omdat hun vader het niet toestond. Ik wist niet eens of ze nog leefden. Voor 4000 euro kocht ik valse documenten en de priester betaalde het grootste deel ervan. Ik vloog naar Polen met de valse documenten, naar Warschau. Ik bleef daar één nacht en de volgende dag vloog ik naar Nederland.”
Wat denk je dat de grootste uitdagingen zijn waar vrouwen die onderweg zijn mee te maken krijgen?
“Naar mijn mening is de grootste uitdaging een vrouw te zijn in een groep mannen. In mijn samenleving waren ze er niet aan gewend om een vrouw alleen te zien gaan. De grootste uitdaging was om het oordeel van mensen onder ogen te zien. Niet alleen in Syrië, maar gedurende de hele reis. Mannen onderweg probeerden dicht bij me te komen of zelfs misbruik van me te maken. Als ik het niet accepteerde, hadden ze deze inferieure kijk. Het maakt niet uit of het migranten zijn of overheidsfunctionarissen. Het is erg uitputtend, vooral mentaal. Als je een beetje slaapt, een uur of twee, laadt je lichaam op maar mentaal ben je echt uitgeput. Je moet 24 uur per dag klaar staan om jezelf te verdedigen en om de blikken en woorden onder ogen te zien.“
Heb je steun gevonden bij andere vrouwen die je tijdens deze periode hebt ontmoet?
“Ja. Wij als vrouwen steunden elkaar enorm. Natuurlijk niet alle vrouwen. Ik had vriendinnen die ik tijdens de reis heb ontmoet. Op een gegeven moment was ik met twee andere vrouwen, een daarvan had twee kinderen. We deelden alles. Voedsel, water, verhalen en zorg voor de kinderen.”
Is er iets dat je zou willen zeggen tegen vrouwen die momenteel in de situatie zijn waarin jij hebt gezeten?
“Ik wil zeggen dat ze voor hun rechten moeten opkomen en nooit iets moeten accepteren waar ze het niet mee eens zijn. Geloof in jezelf. Niemand geloofde in mij, niet mijn moeder, niet mijn zus, maar ik geloofde in mezelf. Niets is onmogelijk en je kunt alles doen wat je wilt.”
Funded by the European Union. Views and opinions expressed are however those of the author(s) only and do not necessarily reflect those of the European Union or the Directorate General for Communications Networks, Content and Technology. Neither the European Union nor the granting authority can be held responsible for them.
Raffia 