by Mylene van der Scheer
In deze serie duik ik diep in de boeiende wereld van polyamorie. Samen gaan we op ontdekkingsreis om te begrijpen wat polyamorie precies inhoudt, hoe polyamoreuze relaties eruit kunnen zien, en welke uitdagingen polyamoreuze individuen in het dagelijks leven tegenkomen. Waar veel artikelen over polyamorie gericht zijn op onderwerpen als seks en jaloezie, wil ik in deze serie juist de schitterende diversiteit en unieke facetten van polyamorie in de ‘spotlight’ zetten. Elk mens, elke relatie en dus ook elke ‘polyamoreuze’ situatie is namelijk uniek. Om deze nuances en verschillende perspectieven te verkennen, heb ik boeiende gesprekken gehad met verschillende polyamoreuze mensen. Vandaag stel ik je graag voor aan Tim.
De 35-jarige Tim woont in Arnhem, waar ik warm door hem ontvangen word. Terwijl Tim rustig onze kopjes thee inschenkt, vertelt hij trots over zijn huisje hier, waar hij sinds vier jaar mag wonen. Hier heeft Tim een ‘normaal leven’, vertelt hij. Daarvoor woonde hij, vanwege zijn lichamelijke beperking, in een medische instelling waar hij het niet heel erg naar zijn zin had. Want, zo legt Tim mij uit, zijn avontuurlijke karakter en zijn zucht naar vrijheid bleven sterk aanwezig. En dat valt niet altijd goed te rijmen met het leven in een medische instelling. Tim heeft in de instelling echter wel veel aan zelfstandigheid gewonnen, waar hij nu volop van geniet. Zo danst hij graag en gaat hij er vaak gezellig op uit.
Tim vertelt dat hij altijd zeer beschermend is opgevoed. Omdat hij hele broze botten heeft, werd hij erg door zijn ouders beschermd en liever binnen gehouden. Toen hij later naar school ging, werd hij heen- en weer gebracht met een taxibusje, waardoor Tim niet vaak de kans kreeg om connecties te ontwikkelen. “Zo heb ik nooit echt vaste vriendschappen kunnen opbouwen en nooit echt eigenlijk de wereld kunnen zien, anders dan dat mijn ouders hem zagen. Dat ging heel erg veranderen toen ik in de medische instelling ‘Het Dorp’ ging wonen. Toen ik heel erg mijn eigen leven ging leiden.”
Zoeken, vinden, groeien
Sinds die tijd duikt Tim diep in zijn eigen binnenwereld en houdt hij zich graag bezig met zelfontwikkeling. Zo ontdekte hij de betekenis van de term hoogsensitiviteit. “Ik was altijd door mijn ouders heel theoretisch opgevoed. Er was best heel weinig aandacht voor gevoel. Ik vond dat super raar, want ik ben een man, maar ik ben niet een stoere man; ik ben een gevoelige man! En mag dat dan wel? Want ja, als je het stereotiepe beeld ziet, zeker toentertijd denk ik, dan was de stoere man toch echt de man.”
Op deze manier kwam Tim erachter dat hij misschien niet helemaal in het plaatje paste wat er altijd voor hem geschetst was. “Ik kwam erachter dat ik hooggevoelig was. Ik kwam erachter ik er ook wel graag eropuit trok, wat je dan een high sensation seeker noemt. Ik ging me heel erg in die zelfontwikkeling verdiepen en dat trok me heel erg aan, want dat had ik hiervoor nog nooit gedaan. En, wat me ook opviel, was dat ik met name een heel groot hart had. Maar dat was hartstikke fout, want ik was opgegroeid met monogamie en ik had nooit beseft dat het ook anders kon.”
Voor Tim begon het avontuur met de Polyam Podcast, waarin allerlei verschillende mensen vertellen over hun non-monogame liefdes en relaties. Tim leerde steeds meer over polyamorie en de verschillende non-monogame opties en dacht: “Zo kan het dus ook!” Voor Tim voelt dit helaas wel dubbel, legt hij uit, omdat daten tot nu toe erg lastig is geweest. “Dus ik voel heel erg dat ik polyamoreus ben, maar ik twijfel nog wel een beetje hoe ik dat dan moet noemen, omdat ik het niet echt in de praktijk heb mogen ervaren.” Maar, zo stelt Tim, uiteindelijk draait het leven om ontwikkelen en ontdekken. Polyamorie is uiteindelijk wat je er zelf van maakt.
De vrijheid van de liefde
Wanneer ik aan Tim vraag wat voor hem de kern is van het poly-zijn, geeft hij een resoluut antwoord: “De vrijheid om lief te hebben wie ik lief wil hebben, en dat ik dat niet hoef te beperken tot één persoon.” Vrijheid is voor Tim altijd heel erg belangrijk geweest, en dat kun je op heel veel verschillende manieren opvatten. Tim is een disabled persoon, en hij legt uit dat je als disabled persoon toch vaak minder vrijheid hebt. De vrijheid die hij wel kan hebben, pakt hij dan ook met beide handen aan. “Ik heb geen lijstje waarop staat wat ik allemaal wil doen, maar ik wil gewoon volop leven”, legt hij lachend uit.
Overigens vindt Tim het belangrijk dat iedereen zich bewust is van de betekenis van de term ‘disabled person’, en hoezeer dat te maken heeft met vrijheid. Tim legt mij uit dat de term komt vanuit het idee dat personen beperkt worden door de maatschappij. De beperking die mensen ervaren in hun leven komt vaak door de manier waarop de wereld is ingericht en de manier waarop anderen op hen reageren, en niet zozeer door hun handicap. “Dat ik niet over de drempel van het café kan rijden heeft niets te maken met mijn handicap, maar met de cafébaas die geen rekening heeft gehouden met mensen die een klein hellinkje nodig hebben om binnen te kunnen komen.”
Ook legt Tim uit dat disabled personen, mede door hun andere kijk op- en ervaringen in de wereld, vaker kiezen voor andersoortige relaties. Enerzijds komt dit doordat zij vaker in staat zijn om kritisch naar de normen in de samenleving te kijken, omdat zij op sommige manieren zelf niet aan die norm kunnen voldoen. Anderzijds kan een handicap het juist makkelijker of wenselijker maken om het leven met meerdere partners te delen. “Ik denk gewoon dat disabled mensen eerder er oké mee zijn om hun partner te delen en eerder beseffen van ‘ik kan heel goed dit stuk aan mijn partner geven en dat stuk niet’. En dat kan ook met de handicap te maken hebben. En ik vind het totaal oké als mijn fantastische partner dat stuk bij iemand anders haalt.”
Tim wijst echter ook op enkele haken en ogen en onderstreept hoe belangrijk het is om kritisch naar je eigen hart, wensen en gevoelens te blijven kijken. Dat geldt natuurlijk voor iedereen, maar kan voor disabled personen soms nog iets complexer zijn. Tim legt uit hoe dit voor hem in elkaar zit: “In het verleden heb ik mezelf wel eens betrapt op de gedachte dat ik als disabled persoon maar zal kiezen voor polyamorie, want ik ben het niet waard om volledig voor te kiezen. Dat is natuurlijk zonde, en dat is natuurlijk ook niet waar polyamorie echt over gaat!”
Vrijheid in liefde en in de kunst
Tim vindt zijn ‘radicale vrijheid’ ook in dans en theater. Zo danst hij bij ‘Speels Collectief’, waar hij al zijn emoties vrij kan uiten. “Dit is ook weer zo anders dan ik altijd heb geleefd”, vertelt hij. “Ik heb altijd dingen gedaan vanuit mijn hoofd, beredeneerd, en niet vanuit mijn hart. En toen ging ik dansen, en dat was weer totaal anders, dat was totaal vanuit mijn hart. En dat voelt super fijn. Er komt gewoon een bepaalde rust over je, en je kan meer op intuïtie werken. Dat komt eigenlijk weer heel erg terug ook in polyamorie: leven volgens je hart.”
Tot slot vraag ik ook aan Tim wat voor hem het belangrijkste is aan polyamorie. Tim fronst even diep en maakt dan een prachtig bruggetje naar het begin van ons gesprek. “Ik heb altijd een beetje in de knoop gelegen met wat ik dan noem ‘mijn grote hart’, wat ik dan volgens de maatschappij aan één persoon moest geven. En díe persoon- hoe erg ik die ook zocht- kon ik maar niet vinden. Toen ik buiten de monogamie ging denken, voelde ik mij vrijer, omdat ik me dieper en beter kon relateren aan mensen. Dat is gewoon ontzettend vervullend.” Tim en zijn grote hart hebben mij diep geraakt. Wanneer ik terug naar het station loop en in de miezerige regen op mijn sprinter sta te wachten, blijft er één gevoel bij mij hangen: het gevoel van ultieme vrijheid. Volop leven, volop liefhebben, is wat ik van Tim mee zal nemen.
Raffia 