“Uitgesproken explores how peer pressure can force people to keep secrets and how homophobia is not always about hatred, but sometimes misunderstanding.”
– Caitlan Charles, Renowned for Sound review
In de korte film Uitgesproken zien we hoe de vriendschap tussen David en Niels onder spanning komt te staan als David ontdekt dat Niels op jongens valt. Niels is homo en durft niet uit de kast te komen binnen de vriendengroep. David begint vermoedens te krijgen, maar durft Niels er niet mee te confronteren uit angst voor zijn reactie. Zo houden ze elkaar op afstand, met alle gevolgen van dien.
Uitgesproken ging in première op Coming Out Day 2013. Nu, bijna vijf jaar later, blikken de regisseurs en tweelingbroers Lazlo en Dylan Tonk terug op de impact van de film. “Deze film hadden we zelf graag op school willen zien. Het is een veilige manier om met de klas het gesprek over homoseksualiteit aan te gaan.” Lazlo en Dylan, zelf beiden homo, merkten dat de film bijdraagt aan een schoolomgeving waarin iedereen zichzelf kan zijn.
De eerste ideeën voor de film ontstonden in 2008, met als doel de strijd aan te gaan tegen homofobie in het voortgezet onderwijs. Dankzij het winnen van de PANN-prijs, een stimuleringsprijs voor het beste initiatief voor homoacceptie onder jongeren, kon de film daadwerkelijk gemaakt gaan worden. “Onze ambitie was om met de film zoveel mogelijk jongeren te bereiken. De afgelopen jaren hebben we veel middelbare scholen bezocht en waardevolle nagesprekken gehad na het kijken van de film.” Ook zijn Lazlo en Dylan verschillende samenwerkingen aangegaan, onder andere met EYE Film Instituut, Instituut Beeld & Geluid en het Alberdingk Thijm College in Hilversum voor het project Roze in Beeld. Hierin zijn CKV-lessen ontwikkeld over het maakproces van Uitgesproken. “Een sterke combinatie van kunstonderwijs en maatschappijleer!”
Naast de activiteiten binnen Nederland, is de film op zo’n zestig internationale filmfestivals te zien geweest en zijn er ook internationale samenwerkingen met scholen opgezet. Met de Global Alliance for LGBT Education hebben we ons met onderwijsprofessionals uit verschillende Europese landen sterk gemaakt voor het gebruik van film in lessen over seksuele diversiteit. Buiten Europa is Uitgesproken ingezet bij de voorlichtingsactiviteiten van Out in Schools in Canada en het Kashish Forward programma in India, waar jongeren aan de hand van Uitgesproken met elkaar in gesprek zijn gegaan over acceptatie van homoseksualiteit.
Een hoogtepunt voor Lazlo & Dylan was het winnen van de Audience Award op het Kids & Teens International Film Festival in Vittorio Veneto in Italië. Het publiek van zo’n vierhonderd Italiaanse jongeren beloonde Uitgesproken met de prijs voor Beste Korte Film. “Het is heel bijzonder om te zien hoe universeel de boodschap van de film is. Ongeacht religieuze, culturele of politieke verschillen kan iedereen zijn eigen waarden spiegelen aan de vriendschap tussen David en Niels. Het was duidelijk dat de scholieren een film over deze thematiek nog niet eerder op deze manier hadden gezien.”
In Nederland wordt er soms verbaasd gereageerd als Lazlo en Dylan over de film vertellen: een film om homoseksualiteit bespreekbaar te maken, is dat nog steeds nodig? De tweelingbroers zijn van mening dat het altijd nodig zal blijven. Iedereen wil verhalen zien waarin je jezelf kan herkennen. En dat geldt niet alleen voor homo’s. Ook voor hetero’s biedt de film een sterk rolmodel. David hoeft dan misschien niet uit de kast te komen, maar als puber opkomen voor je eigen mening of je eigen waardenkader vergt ook moed. En dat is een mooie les om mee te nemen uit de film.
Het is lastig te meten wat de impact van Uitgesproken is. Het beste inzicht hierin geven de reacties van scholieren. “Na een vertoning kwam een leerling naar voren: “Dankjewel voor het maken van deze film. Mijn ouders accepteren niet dat ik biseksueel ben. Door deze film voel ik me sterker”. En ook docenten geven aan dat de film betekenisvol is: “Dit is in deze klas een hele belangrijke film om te kijken, deze thematiek speelt hier ook”. Door dit soort reacties weten we dat elke vertoning weer een klein verschil maakt. Naast alle avonturen die we met de film beleefd hebben is dat hetgeen wat ons echt trots maakt.”
Tweelingbroers Lazlo & Dylan Tonk (1982) maakten met Uitgesproken hun debuut als regieduo. Lazlo en Dylan studeerden beiden Theater-, Film- en Televisiewetenschap aan de Universiteit Utrecht.
Links
Raffia 