Aseksualiteit (2): Waar de aces tegenaan lopen

Door Wicky 

Na het lezen van mijn eerste artikel denk je misschien “Waarom zou ik dit moeten weten? Die mensen hebben er toch geen last van dat ze geen seksuele aantrekkingskracht voelen? Als we gewoon leven en laten leven heeft niemand er toch last van?”. Het antwoord is: was dat maar waar!

De wereld is niet voor singles Onze samenleving is zo gericht op seks en seksuele aantrekkingskracht als onderdeel van een gezond leven, dat je er steeds mee geconfronteerd wordt dat je anders bent. Ook wordt er een zeer grote waarde gehecht aan romantische relaties als levensdoel en graadmeter voor succes, en worden stellen voortdurend voorgetrokken op singles. Denk aan de Liefde wordt beloond-regeling op entree.nu, waar je wachttijden voor een sociale huurwoning worden opgeteld als je gaat samenwonen of trouwen. Daarnaast zijn er aanbiedingen in hotels en restaurants, die altijd gericht zijn op koppels. In de media en reclames wordt voortdurend een “perfect plaatje” voorgeschoteld van mensen die in een relatie zitten, en in vrouwentijdschriften gaan vrijwel alle artikelen over hoe je een partner moet versieren of vasthouden. Series en films laten ook vrijwel altijd mensen zien die in een relatie zitten, ofwel dat ze op zoek zijn naar een partner en aan het einde van de film dat doel bereiken. Veel activiteiten die niet per-se romantisch of seksueel zijn worden geassocieerd met romantische/seksuele relaties, waardoor een aro of ace ze minder snel zou kunnen doen. Denk aan naar een restaurant of de bioscoop gaan. Dit zijn activiteiten die je niet zo snel in je eentje onderneemt, maar met het hele gezin of met een partner. Soms gaan mensen in vriendengroepen naar de bioscoop of het restaurant, alleen de dynamiek tussen twee mensen in gesprek is anders dan in een groep. Daarnaast wordt het steeds moeilijker om met een groep vrienden af te spreken naarmate meer vrienden gezinnen hebben. Hierdoor blijven veel vrijgezellen verstoken van veel soorten sociaal contact die voor mensen met een relatie vanzelfsprekend zijn. 

En al helemaal niet voor ace- en aro-singles Nu denk je waarschijnlijk: “Ho eens even! Je hebt toch net uitgelegd dat er verschillen zijn tussen romantische en seksuele aantrekkingskracht! En dat er ook aseksuelen zijn die relaties met seks hebben! Hoezo is dit dan lastig voor aseksuelen?” Het antwoord op die vraag is vrij eenvoudig: seksuele aantrekkingskracht is voor veel mensen een dealbreaker als het om relaties gaat. Veel allo’s kunnen niet leven met het idee dat hun partner hen niet seksueel aantrekkelijk vindt. Zelfs niet als de potentiële partner sex-favorable is, vinden veel allo’s het nog steeds een no-go om een relatie met een aseksueel te beginnen. Een ander probleem waar veel aseksuelen tegenaan lopen is dat seks ook als iets gezonds wordt gezien. Het wordt gezien als een onderdeel van een goede en gezonde relatie en als een onmisbare activiteit binnen een relatie. Het idee dat iemand hier misschien niet veel behoefte aan heeft bij de partner is daardoor voor veel mensen moeilijk te verkroppen. Het wordt door veel mensen gezien als een teken dat de verliefdheid niet echt is of dat er iets niet klopt binnen de relatie.

Dit terwijl een relatie niet gedefinieerd zou hoeven worden aan de hand van seks of seksuele aantrekkingskracht. Er zijn heel veel activiteiten die twee mensen exclusief samen kunnen ondernemen waardoor hun relatie speciaal wordt. Denk aan hand in hand over de Waalbrug lopen bij zonsondergang, samen vogels kijken in de Ooijpolder, domweg op de bank in slaap vallen bij een slechte film. Verliefdheid zelf gaat ook veel verder dan seksuele interesse. Je kunt iemand ook geweldig vinden door de manier waarop diegene praat of doordat je dezelfde hobby’s hebt of omdat je diegene gewoon een prachtig karakter vindt hebben. Toch is de liefde die een mens voor een partner voelt en de bereidheid om lief en leed met diegene te delen,  vaak niet genoeg als er een seksuele component ontbreekt. Daardoor is het voor mensen in het aseksuele spectrum extra moeilijk om een relatie te vinden. De liefde van aromantische mensen wordt ook vaak als “niet echt” bestempeld, maar dan vanwege het ontbreken van romantische gevoelens.

 Maar er is meer… Een belangrijker probleem dan moeite met de partnerjacht is echter de grote waarde die onze samenleving aan relaties hecht. Het hebben van een partner wordt als een kenmerk van een succesvol leven gezien. Eerder heb ik al benoemd dat op televisie iedereen een partner heeft of hiernaar op zoek is. Zo’n beetje alle singles kennen ook de opmerkingen op familiefeestjes, en de vragen en koppelpogingen van vrienden en kennissen. Voor de fases in het volwassen leven lijken soms maar drie categorieën te bestaan: Je bent of “lekker single” en daar horen dan one-night-stands bij, of je bent “op zoek” of je bent “aan het settelen”. Nooit is iemand gewoon een leuk succesvol mens, zonder relatie. Als je aangeeft dat je niet op zoek bent, komt als antwoord vaak dat “je niet op moet geven”. Men lijkt zich niets voor te kunnen stellen bij het idee dat mensen ook gelukkig kunnen zijn met leuke vrienden, een cavia, en een duur televisieabonnement.

Toch zijn er genoeg mensen die helemaal geen behoefte aan een romantische en/of seksuele relatie hebben. Niet iedereen heeft dezelfde dromen en ideeën over hoe hun perfecte leven eruit ziet, en dat is oké. Er zijn aro’s en aces die het fijn vinden om in een relatie met iemand te zijn en om iemand te hebben waarmee de band anders is dan bij vriendschap, maar lang niet allemaal. Er zijn ook een heleboel allo’s die het waarschijnlijk helemaal prima vinden om vrijgezel te zijn. Alleen, je doet opeens niet meer mee met de rest als je niet meedoet aan de partnerjacht. Meedoen met de rest Dat niet meer meedoen begint al heel vroeg en blijft altijd doorgaan. Als je bijvoorbeeld als 14-jarige naar een meidenavond gaat, gaat het gesprek over jongens en over Justin Bieber of Orlando Bloom. Als aseksueel kun je totaal geen aansluiting vinden bij deze gesprekken. Je vriendinnen komen vooral aanstellerig en sneu over met hun gedrag. Zeker als je niet van jezelf  weet dat je aseksueel bent, kunnen dit soort gesprekken uit de hand lopen door wederzijds onbegrip. Als aseksueel zeg je tegen die meiden dat ze niet zo dom moeten doen, die meiden noemen je schijnheilig en ruzie binnen de meidengroep is het gevolg. Als je wel weet dat je aseksueel bent, kun je nog steeds niet echt meekomen omdat die meiden het voortdurend over onderwerpen hebben die jou interesse niet hebben. En vind maar eens een stel pubers die het niet alle dagen over verkering, seks, en popidolen hebben! Hier komt nog bij dat seks en seksuele gevoelens als een ontwikkelingsfase naar de volwassenheid worden gezien. We zeggen tegen jonge kinderen “dat ze het wel leren als ze ouder zijn”. Daarnaast leren onze kinderen al vroeg “dat je het vanzelf voelt als je er klaar voor bent” en “dat je naar je lichaam moet luisteren om te bepalen of je eraan toe bent”. Verder leggen we heel veel nadruk op het hebben van seks als activiteit voor volwassenen of als rite naar de volwassenheid. Veel mensen beschouwen seks ook echt als een rite naar de volwassenheid. Dit idee wordt gevoed door de voorzichtige en verbloemende uitspraken in onze voorlichting. Maar wat zegt het over je karakter als je op je 21^e nog niet voelt dat je er klaar voor bent? En hoe volwassen ben je als je “het” nog niet gedaan hebt? Jarenlang voel je je het sneue groentje of het kinderachtige kleintje tussen de grote mensen die het wel al gedaan hebben.

Het probleem van geen aansluiting vinden speelt ook niet alleen in de puberteit. Het blijft vrijwel je hele leven lang weer terugkomen. Op studentenfeesten en festivals wordt vooral geflirt, gesprekken op huisfeesten gaan over wie het met wie doet, en op de familiefeesten vraagt men voor altijd “of je nog steeds niemand hebt gevonden”. Als je met een groep vriendinnen uitgaat, kijkt men constant naar welke barman “het lekkerst” is. Gesprekken gaan over seks en als blijkt dat je het gesprek niet snapt wordt er lacherig en dedain gedaan. Er worden koppelpogingen ondernomen waarbij wordt gevraagd “wat je type is”, terwijl veel aseksuelen niet echt een type hebben. Verder wordt er continu de spot gedreven met mensen die nog maagd zijn na hun 18^e. Mensen met meer relationele en/of seksuele ervaring stellen zich vaak zeer bevoogdend op tegenover “minder ervaren” mensen. Zelfs als die minder ervaren mensen ouder zijn dan zijzelf. Je bent als aseksueel daardoor constant bezig met bewijzen dat je wél volwassen bent, en je wordt constant geconfronteerd met het gevoel dat je er niet bij hoort. Daarnaast komt bij veel mensen de romantische partner op de eerste plaats waardoor veel vriendschappen verwateren. Ging je als kind nog met je beste vriendin naar de film of de dierentuin, nu gaat je beste vriendin met haar partner of gezin weg en blijf je zelf alleen thuis. Met de jaren wordt het ook steeds minder normaal om iets liefs te doen voor anderen. Iemand zomaar een cadeautje geven wordt vaak als raar gezien of als flirten geïnterpreteerd. Hetzelfde geldt voor zomaar mailtjes of berichtjes sturen om te vragen hoe het gaat of aan mensen vragen of ze mee koffie gaan drinken. Vooral als je contact zoekt met mensen van het andere geslacht, stuit je hierbij vaak op ongemakkelijke situaties en misverstanden. Langzaamaan doe je zo op steeds meer plaatsen niet meer mee. Bijna alle leuke dingen zijn voorbestemd voor een partner, en hiervan blijf je als vrijgezel verstoken. De avondjes uit zitten vol met gesprekken die je niet kunt volgen, en echt quality time met iemand doorbrengen wordt ook steeds lastiger. Dit is pijnlijk verdrietig en lastig, maar bovenal onnodig. Tenminste, het zou onnodig moeten zijn. In het volgende en laatste artikel zal ik dieper ingaan op de waarde en het belang van de liefde in haar breedste vorm en zal ik pleiten voor herwaardering van de platonische liefde. Ik ben ervan overtuigd dat alle mensen, dus ook de allo’s, er beter van worden als we alle vormen van liefde met meer openheid zouden benaderen. Wordt vervolgd…. 

Wicky schrijft columns voor het online-magazine queerzine.nl, ze studeerde Duits aan de Radboud Universiteit en zang aan het conservatorium. 

Photo by Will Porada on Unsplash